(Siyahı hələlik əlimizdə olan olan məlumatlar əsasında tərtib olunub)

1. 1. Abdullayev Müqzər A.o.
   2. Aşırov Cəlal Əhməd o.
   3. Allahverdiyev Ələddin Məhərrəm o.
   4. Bayramov Musa Astan o.
   5. Bəxtiyarov İmdad M.o.
   6. Bayramov Allahqulu Həmid o.
   7. Bayramov Zaman Oruc o.
   8. Bayramov Nuxu M.o.
   9. Bayramov Mədət S.o.
   10. Bayramov Hacı Əsgər oğlu
   11. Əfəndiyev Uğurlu Abbas o.
   12. Əfəndiyev Ziyəddin Məmməd o.
   13. Əhmədov Haley Mirzalı o.
   14. Əhmədov Mədət Paşa o.
   15. Əhmədov Həmid Paşa o.
   16. Əhmədov Nəsrəddin Mahmud o.
   17. Əliyev Səməd Alı o.
   18.  Əliyev Allahyar A.o.
   19.  Əliyev Şaxı Almaz o.
   20. Əliyev Musa Novruz o.
   21. Əliyev Həmid
   22. Əliyev Haqverdi Almaz o.
   23. Əliyev Abdulla Alı o.
   24. Əliyev Paşa Məmmədalı o.
   25. Əliyev Mirzalı H. o
   26. Əliyev Hümbət Alı o.
   27. Əliyev Əhməd Dünyamalı o.
   28. Əlləzov Kazım Əlləz o.
   29. Əlləzov Qurban Əlləz o.
   30. Əlləzov Oruc Əlləz o.
   31. Ələzov Hacı Həmid o.
   32. Əlləzov Mədət Məmməd o.
   33. Əmirov İsmayıl Əmir o.
   34. Əskərov Emin Əhməd o.
   35. Əskərov Hacı Əsgər o.
   36. Əsgərov Hasan Əsgər o.
   37. Əskərov Məcid Hasan o.
   38. Gülməmmədov Nəbi İskəndər o.
   39. Gülməmmədov Oruc İskəndər o.
   40. Gülməmmədov Hacı Məhəmməd o.
   41. Güləhmədzadə Muxtar Məhəmməd o.
   42. Güləhmədov Yunus
   43.  Kacalov (Hacıyev) Mirzalı Şıxalı o.
   44. Hacıyev Ənvər Novruz o.
   45. Hacıyev Şamxəlil Qurban o.
   46. Hacıyev Əkbər Əhməd o.
   47. Hümbətov İsə Vəli o.
   48. Hümbətov İsə Hümbət o.
   49. İsmayılov (Səfərov) Nəbi Səfər o.
   50. İsmayılov Yunis
   51. İsmayılov Məhəmməd Mirzə o.
   52.  İsəyev Yunis İsə o.
   53. İsəyev Musa Məddin o.
   54. Qarayev Alı Çoban o.
   55. Qarayev Şamı Çoban o.
   56. Qarayev Calal C. o.
   57. Qəribov Əlləz Qərib o.
   58. Qəribov Nazir M. o.
   59.  Qəribov Oruc Q. o.
   60. Qənbərov Həmid Hasan o.
   61. Qənbərov Hidris Məmməd o.
   62. Qurbanov Yunis Məmməd o.
   63. Qurbanov Kərəm Məhəmməd o.
   64. Qurbanov Məmməd  Məhəmməd o.
   65. Qurbanov Hacı H.o.
   66. Ləzgiyev Əlləz İbrahim o.
   67. Məmmədov Hümmət İsmayıl o.
   68. Məhərrəmov Qəfər İsə o.
   69. Muxtarov Yolçu Muxtar o.
   70. Muxtarov Calal Muxtar o.
   71. Muradov Mahmud Əhməd o.
   72. Musayev Kamal Çoban o.
   73. Musayev Əhməd Musa o.
   74. Musayev Muxtar Nəbi o.
   75. Musayev Məcid Hasan o.
   76. Mustafayev Xəlil Mustafa o.
   77. Mustafayev Mahmud Ə. o.
   78. Mustafayev Söyün Əziz o.
   79. Namazov Əhməd Məhəmməd o.
   80. Namazov Astanpaşa Əsgər o.
   81. Namazov Mansır C. o.
   82. Nəbiyev Hidris Hümbət o.
   83. Nəbiyev Həmid Mustafa o.
   84. Nəbiyev Rəhim Astan o.
   85. Nəbiyev Şəmil Q. o.
   86.  Nəbiyev Bayram Nəbi o.
   87. Nəbiyev Qurban Nəbi o.
   88. Nəbiyev Ramazan Nəbi o.
   89. Nəbiyev Heşim Qara o.
   90. Nəsibov Binnət Nəsib o.
   91. Niyazov Həsən  
   92. Niyazov Nadir  
   93. Novruzov Qurban Şabbaz o.
   94. Nuruyev Nuru Vəli o.
   95. Nuruyev Həmid Vəli o.
   96. Nuruyev Mahmud Gülalı o.
   97. Orduxanov İsə Orduxan o.
   98. Osmanov Qurban Osman o.
   99. Ovçuyev Səməd
   100. Ovçuyev Xorazan İ. o.
   101. Ovçuyev Məhəmməd İsmayıl o.
   102. Ovçuyev  Oruc İbrahim o.
   103. Rüstəmov Alı Rüstəm o.
   104. Səfərov İsrafil Səfər o.
   105. Şabanov Şaban
   106. Şabanov Nəbi Məhəmməd o.
   107.  Şabanov Əbdürrəhman Məhəmməd o.
   108. Şabanov Rəsul
   109. Şabanov Nəsib Arıx o.
   110. Vələdov İsmayıl
   111.  Yusifov Bək(ş)ir Məmməd o.
   112. Zeynalov Bayram Zeynal o.

    

    

   Qeyd: İkinci dünya müharibəsində keçmiş SSRİ ordusunun tərkibində vuruşub həlak olan, əsir və ya itkin  düşənlərlə bağlı uzun müddət tutarlı xəbər əldə etmək mümkün olmamış, onlarla bağlı məlumatlar arxivlərdə məxfilik qrifi altında saxlanılmışdır. Nəhayət, 2007-ci il  may ayının 8-də – alman faşizmi üzərində qəlbədən 60 ildən artıq vaxt keçəndən sonra Rusiya Federasiyası Müdafiə nazirinin 181 nömrəli əmri ilə 1941-1945-ci illər müharibəsi ilə bağlı sənədlər üzərindən məxfilik qrifi götürüldükdən sonra bəzi məlumatlar əldə etmək mümkün olmuşdur. Bu gün artıq internet üzərindən axtarış aparmaqla (Rusiyanın müvafiq saytlarına daxil olmaqla) İkinci dünya müharibəsində iştirak edənlərlə (cəbhədən qayıdanlar və qayıtmayanlar) bağlı bəzi məlumatlar əldə etmək mümkündür. Bu kitab üzərində son tamamlama işləri görərkən Allahverdiyev İlham Qənbər oğlu mənə, dediyim qayda üzrə əldə etdiyi bəzi məlumatları (Darvazdan İkinci dünya müharibəsində iştirak etmiş 10 nəfər haqda, bunlardan 8-i cəbhədən qayıtmayanlar, 2-si isə sağ qayıdanlardır) əks etdirən sənədlərdən çıxarışları təqdim etdi. Həmin sənədlər əsasında dəqiləşdirmək olur ki, kim müharibəyə nə zaman və hansı hərbi komissarlıqdan yola düşüb, nə zaman həlak olub, yaxud əsir və ya itkin düşüb.

   Allahverdiyev Ələddin Məhərrəm oğlu (1917) – arxiv materiallarında onun cəbhəyə Buryatiyanın Bauntovski rayonundan çağırıldığı göstərilir, döyüşlərdə itkin düşməsi səbəbindən 1942-ci ilin dekabr ayında adı döyüşçülərin siyahısından çıxarılıb.

   Əsgərov Emin Əhməd oğlu (1912-ci il doğumlu) cəbhəyə 1941-ci il iyun ayının 26-da (müharibə başlayandan 5 gün sonra) Bakı şəhər hərbi komissarlığından göndərilib, 1942-ci ilin avqust ayında döyüşlərdə itkin düşdüyünə görə adı döyüşçülərin siyahısından çıxarılıb.

   Nəbiyev Hümbət İdris oğlunun doğum və cəbhəyə yola düşmə tarixi göstərilməsə də, 1942-ci ilin mart ayında adının döyüşçülərin siyahısından çıxarıldığı qeyd olunur və səbəb kimi də itkin düşməsi göstərilir. O, Bolnisi rayon hərbi komissarlığı tərəfindən cəbhəyə yollanıb. (Buradan bu qənaətə gəlmək olur ki, Nəbiyev Hümbət cəbhəyə 1944-cü ildən sonra yollanıb. Çünki ona qədər rayonun adı Lüksemburq idi və cəbhəyə daha əvvəl gedənlərin sənədlərində də Bolnisi rayon hərbi komissarlığı yox, Lüksemburq rayon hərbi komissarlığı yazılır).

   Bayramov Hacı Əsgər oğlu (müharibədən qayıtmayanlarla bağlı indiyədək olan siyahılarda adı keçmirdi) ilə bağlı məlumatda isə onun 1908-ci ildə Darvazda anadan olduğu, 1941-ci ildə Lüksemburq (Bolnisi) rayon Hərbi komissarlığı tərəfindən cəbhəyə yollandığı və dörd illik döyüş yolundan sonra həlak olması səbəbindən (sənəddə ilkin dəfn yeri haqda belə yazılır: Avstriya, Şərqi Unter Lak kəndi, Şərqi Ukrayna) 1945-ci il aprel ayının 5-də adı döyüşçülərin siyahısından çıxarılıb.

   Hacıyev Əkbər Əhməd oğlu (1918) Bolnisi rayon Hərbi komissarlığı tərəfindən cəbhəyə yollanıb, 1941-ci ilin dekabrında itkin düşdüyü haqda qeyd var.

   Nəbiyev Qurban Alı oğlu ( sənəddə Alı yox, Aleq yazılıb, çox güman ki,  sənədlərdə bəzən xətti yaxşı oxuya bilmədiklərinə görə yanlış yazılıb. Belə hallara digər sənədlərdə də rast gəlinir. Məsələn, Darvaz kəndinin adına baxdığımız bu sənədlərin bəzilərində Darbaz, Dorboz, Darbaya, Dorbas və s. kimi rast gəlirik və diqqət edəndə görürsən ki, əlyazısını oxuyanda xətalara yol verilib) 1943-cü il dekabrın 30-da həlak olub, Ukraynanın Jitomir vilayətindəki Qazievka kəndində dəfn olunub.

   Bayramov Zaman Oruc oğlu (1922) 1939-cu il aprelin 28-də Lüksemburq (Bolnisi) rayon Hərbi komissarlığı tərəfindən orduya çağırılıb. Müharibədə itkin düşüb, bununla bağlı dəqiq tarix göstərilmir.

   Əsgərov Hasan Əsgər oğlu (1912) – 1942-ci il may ayının 15-dən sonra barəsində məlumat yoxdur.

   Abbasov İdris Hümbət oğlu (müharibədən sağ qayıdıb) ilə bağlı arxiv sənədlərində onun birinci dərəcəli “Vətən müharibəsi” ordeni ilə təltif olunduğu barədə qeyd var.

    

    

   İstifadə edərkən mənbəni göstərmək mütləqdir!

   Mənbə: Musa Nəbioğlu. Darvaz, "Bakı mətbəəsi" ASC, Bakı 2023.